[ Pobierz całość w formacie PDF ]

miał koci chód i podsłuchiwał, gdzie się dało. Gdy zamarliśmy ze szklankami w
ręku, przytomny redaktor nagle szeroko się uśmiechnął i zaczął wylewnie
dziękować starcowi za to, \
e podrzucił nam to pyszne wino. Tamten spurpu-rowiał
z oburzenia i a\
się zapluł, dowodząc, \
e to nieprawda. Stwierdziliśmy zgodnie,
\
e widzieliśmy na własne oczy, jak się skradał, przemycając dla nas ten
wspaniały trunek. Dygotał ze złości, ale tym razem bał się donieść, gdzie trzeba.
Kiedy zaczęłam kręcić pierwszą Pionierię, redaktor przydzielił mi operatora,
cieszącego się w wytwórni opinią największego tchórza. Starszy, z
zaczerwienionymi oczyma, wyglądał na kogoś, kogo bez przerwy boli brzuch.
Konflikt wybuchł pierwszego dnia na planie. Chciałam nakręcić bardzo du\
e
zbli\
enie: oczy dziewczynki na cały ekran. Najpierw się bronił, \
e z naszą
techniką nie da się tego zrobić. Kiedy mu udowodniłam, \
e i owszem, da się,
uparł się jak osioł.
- Jak to?! Chcesz pokazać człowieka z odciętym czołem?! Za\
artowałam, \
e to
jeszcze nie jest człowiek, tylko dziecko,
ale Rafik (bo tak miał na imię) obstawał przy swoim.
- To jest nasza, radziecka uczennica! Nasza pionierka! Nie wolno jej okaleczać
nawet na ekranie. Musi mieć czoło i brodę. A w ogóle to nie namawiaj mnie do
formalizmu! Ty sobie pojedziesz do tej swojej Moskwy, a mnie tu będą ciągać po
gabinetach!
Przerwałam zdjęcia i tego samego dnia w obecności Rafika i innych operatorów
urządziłam redaktorowi awanturę, i za\
ądałam zmiany ekipy. Rafik stał w kącie i
uśmiechał się, zadowolony.
- On mi się nie daje rozwijać! - zawołałam patetycznie.
- O to właśnie chodzi. - Redaktor uśmiechnął się, niewzruszony. - Powiedz jej! -
zwrócił się do Rafika.
- Coś ty! Jeszcze nie zwariowałem! - \
achnął się Rafik. - Tu ściany naprawdę
mają uszy!
Redaktor machnął ręką i tę samą propozycję zło\
ył innemu operatorowi.
- Nie chcę tego słuchać! - wrzasnął Rafik, zakrztusił się i wybiegł z gabinetu.
No i zaczęło się uświadamianie naiwnej studentki. Nie ma sensu wszystkiego
powtarzać, bo się rozgadali na całego. Cofnęli się do czasów, kiedy w ZSRR
jeszcze nie było szkół filmowych, a w Tbilisi ju\
powstała Kronika. Operatorów
werbowano spośród miejscowych fotografów od ślubnych portretów. Dostali kamerę i
musieli kręcić  tematy". Kadry z tamtych lat nie grzeszą zazwyczaj ani dobrą
kompozycją, ani jakością, ale fotografowie wyłazili ze skóry, \
eby ukazać
wielkość epoki stalinowskiej. Jednego z nich kosztowało to \
ycie. Nazwijmy go
Sandro. Był to człowiek niemłody, władze darzyły go zaufaniem i dlatego
powierzono mu bardzo wa\
ny temat. W górach powstawał pierwszy kołchoz, gdzie
rozkręcano wzorcową hodowlę owiec. Nale\
ało pokazać gruziński przykład pracy
stachanowskiej w kolektywnym rolnictwie. Sandro dobrze rozumiał cię\
ar
odpowiedzialności. Kazał przewodniczącemu spędzić owce z całej okolicy, równie\

od prywatnych hodowców. Niezmierzone morze owiec, a\
po horyzont! W tym
miejscu, jak wszędzie w tamtych czasach, postawiono ogromny pomnik Stalina. Wódz
ludzkości królował na tle nieba i chmur na najwy\
szej górze. Uradowany Sandro
postanowił nakręcić film swojego \
ycia: wielki Stalin i bogactwo kołchozu!
Wrócił wielce zadowolony z siebie i z dumą czekał na przegląd materiału. W sali
projekcyjnej zebrali się koledzy operatorzy i politrucy - szefowie Kroniki,
Zaczęła się projekcja i nagle powiało grozą: Na ekranie ukazał się tłum owiec,
stłoczony wokół pomnika Iosifa Wissarionowicza! To nie wszystko. W trakcie zdjęć
nadciągnęły chmury i Stalin, otoczony rzeszą baranów, stał bez głowy. Zebrani
opuścili salę w pośpiechu. Tego dnia Sandra widziano po raz ostatni.
Niedługo potem zniknął następny operator. Tym razem nie chodziło o zdjęcia. Ktoś
go zapytał, dlaczego jest taki chudy, a on odpowiedział, \
e taka konstytucja, i
ju\
było po nim. Póz
niej zniknęło paru innych kolegów, ale ci sobie na to
zarobili po godzinach pracy.
Redaktor podsumował wszystkie dykteryjki.
- Czasy mo\
e się zmieniły, ale kierownictwo zostało to samo i oni do dziś się
trzęsą jak Rafik. Mam ryzykować swój redaktorski fotel dla twojego głupiego
temaciku? W dodatku pogrzebu jej
się zachciało! - Wskazał mnie kolegom. - Mo\
e i popa skądś wy-trzaśniesz? Diabli
wiedzą, co tam nakręcisz!
A jednak był chyba człowiekiem porządnym jak na te czasy, bo nigdy nie awansował.
Nie ufano mu.
W parę lat póz
niej, kiedy od dawna mieszkałam w Polsce i przyjechałam w
odwiedziny do matki, spotkałam go przypadkowo na ulicy. Nie był ju\
szefem
Kroniki. Teraz mogłam go zapytać, dlaczego odrzucił mój temat o gruzińskim
pogrzebie.
- Nie jesteśmy Włochami ani Francuzami - powiedział powa\
nie. - Jesteśmy bardzo
małym, nieszczęśliwym narodem i nie stać nas na autoironię. Ja cię znam,
zrobiłabyś z tego zgrywę albo satyrę, co wykorzystaliby nasi okupanci, \
eby się
naśmiewać. Patrzcie, jaki zacofany, dziki naród! A przecie\
tak nie jest. Czy ty
wiesz, \
e w całym Związku Radzieckim najwy\
szy procent ludzi z wy\
szym
wykształceniem przypada na Gruzję?
- Wiem - potwierdziłam i zrobiło mi się bardzo smutno. Dodam tylko, \
eby ju\
raz
na zawsze rozprawić się z tematem
pogrzebów, \
e parę lat póz
niej, kiedy umarł mój ojciec, matka powiedziała do
brata i do mnie:
- Mam nadzieję, \
e nie zrobicie z tego pogrzebu widowiska. Ojciec przewróciłby
się w trumnie. Płakać będziecie póz
niej!
Byliśmy tego samego zdania i trzymaliśmy się bardzo godnie, bez szlochów i jęków,
jak przystało na cywilizowanych mieszkańców metropolii. Ale długo potem [ Pobierz całość w formacie PDF ]