[ Pobierz całość w formacie PDF ]

lub do trzech groszy w gotówce za sztukę. To też na ten zbytek pozwalać sobie mogą
tylko bogatsi i najwybredniejsi.
Tu objaśnić trzeba, że pióra  woskowane oó
naczają się przeó
iwną miękko-
ścią, a zarazem sprężystością, pozwalającą na wykonywanie najsubtelniejszych kali-
graficznych  cugów . Niezrównaną zaś zaletę pióra  hamburyzowanego stanowi to,
że atrament nigdy z niego nie spływa.
Hefajstos zdobywa sobie wzglÄ™dy nauczycieli dostarczaniem na katedrÄ™¹¹y  bez-
interesownie rozumie się  piór, doskonale temperowanych, woskowanych i  ham-
buryzowanych .
Zupełnie odrębną kategorię artystów klasowych przedstawia Olszewski, prze-
zwany, nie wiadomo dlaczego, kataryniarzem.
Olszewski-kataryniarz, chłopiec pod innymi względami upośleó
ony, asinus asi
norum¹²p , potrzebujÄ…cy szeÅ›ciu lat na przeciÅ›niÄ™cie siÄ™ przez pierwsze dwie klasy 
jest najlepszym na całą szkołę i w specjalności swej niezrównanym  piłkarzem .
 Piłkarz w gwarze szkolnej oznacza człowieka wyrabiającego piłki do grania.
W miasteczku nie ma ani jednego sklepu, w którym można by kupić piłkę go-
tową. A ponieważ zapotrzebowań na tę rzecz jest baró
o wiele i każdy z niebieskich
mundurków, których liczba do 350 dochoó
i, pręó
ej by się obył bez jeó
enia, niż
bez piłki, więc uczniowie własnym przemysłem i własnymi rękoma ten przedmiot
niezbędny przygotowują.
Wszystkich jednak prześcignął na tym polu Olszewski. Ten rudy, piegowaty
chłopiec, z dużym zakrzywionym nosem, prowaó
i jakby fabrykę piłek, którymi han-
dluje z całą szkołą. Rzec można, że zmonopolizował w swych rękach cały handel
piłkowy. Mówią też, że zarabia na tym dużo pienięó
y, które wydaje następnie na
jedyną namiętność swoją: hodowlę gołębi.
¹¹v kon a  ó
iÅ› popr. forma 3os. lp cz.ter.: wykonuje.
¹¹w k ar a  dawna miara ciaÅ‚ pÅ‚ynnych i sypkich, okoÅ‚o 1 litra; też: naczynie o takiej pojemnoÅ›ci.
¹¹x u ga ka  ó
ikie gruszki, drobne i zielone, nadają się do jeó
enia dopiero, kiedy zaczynają ulęgać
się, czyli gnić.
¹¹y ka edra  tu: podwyższenie, na którym stoi stół dla nauczyciela; biurko nauczycielskie.
¹²p asinus asinorum (Å‚ac.)  osioÅ‚ nad osÅ‚ami.
Wspomnienia niebieskiego mundurka 31
O piłkach używanych w szkole P-skiej można by książkę napisać. Istnieje pięć
głównych typowych ich odmian: par ianka, wyrabiana z wyprutej ze starych poń-
czoch baweÅ‚ny; przeplata siÄ™ jÄ… wÄ…skÄ… krajkÄ…¹²¹ i oszywa grubym zgrzebnym płótnem;
kro ianka, z sierści krowiej przygotowana w ten sposób, że kawałek wosku umiesz-
cza się na grzbiecie krowy, a potem dłonią kręci się go, czyli  kulga dopóty, aż do
wosku przylgnie tyle włosów, że utworzą piłkę, (czynność połączona z niebezpie-
czeÅ„stwem, gdy siÄ™ natrafi na krowÄ™  ligajÄ…cÄ…¹²² ); anka vel skr ka, wyrabiana ze
starych gumowych czyli  gumulastycznych kaloszy, które tnie się na długie, jak naj-
cieńsze paski, te zaś paski zw3
a się następnie w kłębek; rzeczą główną jest skręcenie
pasków tak mocno, żeby piłka tworzyła całość prawie jednolitą; d ka arna, (odróż-
nić ją należy od d ki bia e , będącej u uczniów w pogaró
ie i pozostawionej wyłącznie
ó
iewczynom), mająca za podstawę także gumę kaloszową, przerabianą jednak od-
powiednio rękami fabrykanta  na masę plastyczną; anka roó
aj najwyższy, przez
poważnych jedynie graczów używany; dla przygotowania jej krają kalosze na drob-
niutkie kawałeczki, gotują w ukropie i gorące jeszcze zlepiają i zaokrąglają za pomocą
kręcenia pomięó
y dłońmi  przy czym trzeba być zawczasu przygotowanym na
bolesne oparzenia skóry, na bąble i rany.
Produktem pobocznym, przy fabrykowaniu piłek gumowych otrzymywanym,
jest tak zwana  guma strzelająca . Piękna to rzecz i przez znawców wysoko ceniona.
Ale jak trudne, mozolne i& wstrętne jest jej przygotowanie!
Kataryniarz, który usadowił się na ostatniej ławce wśród mało inteligentnego
towarzystwa  zjadaczów chleba (w dosłownym tych słów znaczeniu), po całych go-
ó
inach, podobnie jak i oni, porusza szczękami. Ale gdy ci wychowańcy wiejskich
zaścianków mocnymi, zdrowymi zębami mielą razowiec, on żuje  kawałek starego
kalosza&
Wiele goó
in, a nawet i dni poświęcić trzeba na to niemiłe żucie, aby z twar- Zabawa
dej, śliskiej, skrzypiącej wśród zębów gumy otrzymać wreszcie do czarnego ciasta
podobną, która daje się w palcach ugniatać jak wosk.
Małe kulki tego ciasta kupują na wagę złota uczniowie  najmłodsi co praw-
da. Kupują je do zabawy. Zabawa na tym polega, że kulkę najpierw rozpłaszcza się,
na kształt małego naleśnika, następnie brzegi tego naleśnika zlepiają się ze sobą jak
najszczelniej, z pozostawieniem w środku pustej, a właściwie: powietrzem wypełnio-
nej przestrzeni. Ta uwięziona kulka powietrza tworzy bąbelek, który, po naciśnięciu
palcem, pęka, wydając lekki trzask&
Właśnie dla owego trzasku nazywa się ta guma  strzelającą .
Kataryniarz, którego kieszenie zawsze są wypchane parciankami, krowiankami,
dętkami itp., zawsze również, dla chętnego i gotówką płacącego nabywcy, ma przy-
gotowany, mięó
y zębami lub pod językiem  kawałek  strzelającej gumy .
Z uznaniem dla niebieskich mundurków zaznaczyć należy, że posiadając wśród
siebie czterech wymienionych  artystów , umieją każdemu wymierzać co mu się na-
leży.
Konopkę wielbią, Welinowicza chwalą, Hefajstosa lubią, Kataryniarza zaś płacą
i  w oczy mu mówiÄ…, że jest  marny geszefciarz¹²³ &
.
Lato
ò
ień upalny. W klasie duszno i sennie. Tuż koło okien otwartych przelatują jaskółki
¹²¹kra ka  wzmocniony brzeg tkaniny lub ó
ianiny, taśma. [ Pobierz całość w formacie PDF ]