[ Pobierz całość w formacie PDF ]

37
księżna Jadwiga  córka Bolesława Pobożnego.
38
zbiorem ustaw  por. przyp. l do Kroniki Krakowskiej.
39
niesłusznego obwinienia...  fakt zdrady Muskaty i jego szkodliwości dla interesów polskich był tak
oczywisty, że tylko troska o dobre imię dygnitarza Kościoła mogła dyktować Długoszowi tę próbę obrony
biskupa.
40
dla których  z powodu których.
41
Bolesławem, książęciem opolskim  w gruncie rzeczy opolski książę sięgał po Kraków nie dla siebie,
ale zapewne dla kogoś znacznie potężniejszego  Jana Luksemburskiego, króla Czech.
42
w uroczystość Podwyższenia Krzyża  14 września.
43
Karol, król węgierski...  Karol Robert I Andegaweński, panował 1308  1342, poślubił Elżbietę
A
okietkównę; por. przyp. 2 do Kroniki Janka z Czarnkowa.
44
tej zbrodni  może była to plotka o przyczynach zajść w Budzie, ukuta w Malborku lub Wiedniu, by
możliwie najbardziej psuć opinię Kazimierzowi Wielkiemu. Kroniki węgierskie nie potwierdzają
wiadomości o uwiedzeniu Klary, a stanowisko samego Długosza nie jest tu jednoznaczne.
45
słuszną poniósł karę  o Wernerze von Orseln por. Kronika Oliwska s. 115.
46
zastanowiwszy się  zatrzymawszy.
47
do mego czasu żyjących, którzy się w tej bitwie znajdowali  informacja brzmi mało prawdopodobnie,
zważywszy, że dotyczy wydarzeń sprzed lat prawie 150, a rozgrywających się na przeszło 80 lat przed
urodzeniem kronikarza.
48
Kazimierz II, król Polski, miasto Kazimierz założył  Długosz nazywa Kazimierza Wielkiego
Kazimierzem II, co jest o tyle nieścisłe, że jako panujący o tym imieniu był w Polsce trzecim (poprzedzili
go Kazimierz I Odnowiciel i Kazimierz II Sprawiedliwy), natomiast jako władca koronowany był
pierwszym.  Miasto Kazimierz por. przyp. 3 do Kroniki Krakowskiej.
49
Wielka zaraza morowa  słynna  czarna śmierć" w r. 1348 nawiedziła całą Europę zabierając prawie
połowę ludności.
50
żoną Adelajdą  Adelajda, córka landgrafa heskiego, Henryka II, oddalona przez króla, ponieważ nie
dała mu potomstwa. W r. 1356 opuściła Polskę.
51
Rokiczaną  Krystyna Rokiczana, wdowa po rajcy praskim Mikołaju. Król poślubił ją potajemnie (nie
miał rozwodu z Adelajdą) i przywiózł do Polski.
52
%7łydówkę... Esterę  rzekomo wywodziła się z %7łydów krakowskich. Nie jest jednak poświadczone
istnienie ani jej, ani jej potomstwa z Kazimierzem.
53
Po klęsce wołoskiej  wyprawa zorganizowana na Mołdawię w r. 1359 skończyła się utratą kilku
oddziałów, które wpadły w zasadzkę.
54
poczęła była...  dogmat o Niepokalanym Poczęciu ustanowiony został dopiero w r. 1854. Ale
kwestionowanie niepokalanego poczęcia Marii od wczesnego średniowiecza oceniane było przez Kościół
jako herezja.
55
wszechnicę naukową  akt erekcyjny Uniwersytetu Kazimierzowskiego wydany został w roku 1364.
Uniwersytet nazwano tam  nauk przemożnych perłą":  Niechaj otworzy się orzez
wiające z
ródło, a z jego
pełni niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący." 56 gody weselne w Krakowie  Długoszowi
połączyły się tu dwie uroczystości z dwóch kolejnych lat: zaślubiny księżniczki pomorskiej, Elżbiety,
wnuczki Kazimierza Wielkiego, z królem Czech i cesarzem rzymskim Karolem IV w r. 1363 i zjazd
monarchów w Krakowie w r. 1364. Por. przyp. 6 do Kroniki Krakowskiej.
57
podziękowawszy... serdeczniej  małżeństwo to z punktu widzenia interesów polskich było
niepomyślne. Karol, spowinowacając się z rodziną książąt wołogoskich na Pomorzu, utwierdzał swoje
wpływy w Brandenburgii i u ujść Odry.
58
Jadwiga, córka Ludwika  córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki (por. przyp. 2 do
Kroniki Janka z Czarnkowa). Zmarła 1399.
59
Wilhelm, książę Austrii  Wilhelm Habsburg. Po nieudanej wyprawie krakowskiej powrócił do
Wiednia w marcu 1386 r.
60
Dobieslaw z Kurozwęk  zwolennik i póz
niejszy doradca Jagiełły.
61
z Jagiełłą  Władysław Jagiełło (ok. 1351  1434), syn Olgierda i księżniczki twerskiej, Julianny.
62
Gniewosz z Dalewic  początkowo stronnik Wilhelma, póz
niej stał się zaufanym Jagiełły. Zmarł w
1406 jako kasztelan sandomierski.
63
Dymitr z Goraja  (1340  1400) podskarbi i notariusz królewski, Rusin z pochodzenia, wierny
Kazimierzowi Wielkiemu i Jadwidze, w której widział  dzięki dziedzictwu krwi piastowskiej 
naturalną spadkobierczynię Kazimierza Wielkiego.
64
Spytko z Melsztyna  wierny stronnik Jadwigi, możny pan dzierżący jako lenno litewskie zachodnie
Podole. Zginął w bitwie z Tatarami nad Wrskłą 12 sierpnia 1399 r.
65
Witolda, Borysa i Z
widrygiełłę  Witold (ok. 1352  1430), w. książę litewski, syn Kiejstuta,
stryjeczny brat Jagiełły; Z
widrygiełło (ok. 1370  1452), rodzony brat Jagiełły, syn Olgierda i księżniczki
twerskiej, Julianny; Borys, postać nie wyjaśniona bliżej, może książę Borys suzdalski, szwagier Jagiełły.
66
Jaśka z Tęczyna  kasztelan wojnicki, członek rodziny Tęczyńskich, która w wiekach następnych
doszła do wielkiego znaczenia w Polsce.
67
dla braci słowiańskich  kościół obrządku słowiańskiego i klasztor benedyktynów słowiańskich
używających języka rodzimego w liturgii  wedle obrządku rzymskiego.
68
objawień św. Brygitty  Brygitta (1303  1373), wdowa po księciu szwedzkim, kanonizowana.
69
Aleksandra... Anny... Jadwigi  imię Aleksander było drugim imieniem Witolda; Anna Cylejska, druga
żona Jagiełły, była wnuczką Kazimierza Wielkiego (por. przyp. 4 do Kroniki Janka z Czarnkowa). Córka z
tego małżeństwa zmarła młodo. Istniały pogłoski, że otruła ją czwarta żona Jagiełły, Sonka. Długosz nie
potwierdza tego, ale i nie zaprzecza.
70
około... św. Marcina  ok. 11 listopada.
71
żełwicę  bratową.
72
Elżbieta z Pilicy  trzecia żona Jagiełły, szlachcianka pochodzenia niezbyt świetnego.
73
w dzień św. Zygmunta  2 maja.
74
na plac śmierci  wypadki wrocławskie odbiły się głośnym echem i w Krakowie, gdzie w tym samym
roku doszło do ostrego konfliktu między kupcami i rzemieślnikami a radą miejską; konflikt ten zakończył
się jednak ugodą.
75
Zbygniew z Oleśnicy  biskup krakowski i kardynał, potężna indywidualność średniowiecznego księcia
Kościoła (1389  1455); por. Wstęp, s. 21.
76
Stanisław Ciołek  autor rzeczywiście wyjątkowo niewybrednego paszkwilu na królową.
Zastanawiająca jest tutaj pobłażliwość Jagiełły, który tak szybko przebaczył paszkwilantowi zmarłej żony.
77
Sonkę  księżniczka ruska, siostrzenica Witolda, matka trzech synów, z których jeden zmarł we
wczesnym dzieciństwie, dwaj inni  Władysław i Kazimierz, panowali nie tylko w Polsce.
78
Zygmuntowi, królowi rzymskiemu i węgierskiemu  Zygmunt Luksemburczyk, mąż Marii, siostry
Jadwigi, zawsze bardzo nieżyczliwy Polsce. Zmarł w r. 1437.
79
Zawiszy Czarnego  Zawisza, jeden z najsławniejszych rycerzy średniowiecznej Europy, wzór cnót
rycerskich, zginął w wojnie węgiersko-tureckiej w r. 1428.
80
Ofką, królową czeską  Zygmunt Luksemburczyk zaproponował Jagiełłę poślubienie wdowy po bracie
Wacławie.
81
W uroczystość Podniesienia św. Krzyża  14 września.
82
Z
widrygiełły  najmłodszy brat Jagiełły (por. przyp. 65) nie cieszył się w Polsce dobrą opinią. [ Pobierz całość w formacie PDF ]