[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wieczności wąż.
98
Z
PIEW NA CZEZ

25 LUTEGO 1861 R. W WARSZAWIE
Dojrzewa owoc Å‚ez,
Już bliski bólów kres,
Jęków i łkań!
Zdziwiony słucha wróg,
Znad grobu woła Bóg:
A
azarzu, wstań!
Pochwalne hymny nuć,
Spowicia grobów zrzuć,
Z
wiadectwo złóż,
%7Å‚e jest na niebie Pan,
%7łe wielki ból Mu znan,
%7łeś wezwań już.
Patrz, jaki wkoło dziw,
%7łeś westchnął, żeś już żyw,
A
azarzu mój!
Toż jam obiecał ci,
%7łe przejdą bólów dni,
Ze śmiercią bój.
Mówiłem do twych usz
Harf brzękiem, grzmotem burz:
Tak mówi Pan,
99
Co bólom stawia kres,
Co liczy krople Å‚ez
I ilość ran.
Powstałeś, jakoś padł,
I wróg przed tobą zbladł,
I dał ci cześć;
Z
więty go przejął srom,
Skłonił się twoim łzom,
Ócz nie Å›miaÅ‚ wznieść.
Wstydził się swoich strzał,
Boś z nagą piersią wstał,
A miecz twój: jęk.
I tak się spełnił cud,
I stopniał lodów lud,
W łez morze zmiękł.
Bezbożnych z dala rzesz,
Mówiłem: wierz! o wierz!
Jam stworzył świat,
Jam ci odebrał dech,
Proch na cię miótł i śmiech
W żałobie lat.
Byś poznał, ludu, szloch,
Byś poznał, żeś jest proch,
100
Proch, cień i nic.
Tak pychy twojej róg
Ukrócił w grobach Bóg,
Twych butność lic.
W grób twój złożyłem zwłok;
Lecz ducha-m obmył wzrok,
By przejrzał raz
W świat potęg, cudów, sił,
ByÅ› z z
ródła prawdy pił
Na przyszły czas.
I tyś jak jeleń kniej
Pił z czystych z
ródeł jej,
W jej patrzał zdrój!
I cały grobu wiek
Tyś krzyża mego strzegł,
A
azarzu mój!
To dziś już grobów dość.
Skruszona wrogów złość,
Coć gniotła krtań;
Spowicia grobów złóż,
A
zom twoim koniec już!
A
azarzu, wstań!
101
O KRAJU
Oj, przy zdrowiu szczęścia nieco,
A do szczęścia wieleż trzeba?
Kraju, gdzie łuczywem świecą,
Gdzie się w niecce człek koleba,
Gdzie zawłóczy myślą pole,
Na mogiłkach pieśni śpiewa,
Całe życie łzy zasiewa,
A zbiera niedolÄ™.
- Prawdać, jest i tęsknić za czem,
Suszyć duszę jakby trzaskę
I wypłakać duszę płaczem,
A jeszcze za jakÄ… Å‚askÄ™:
Za te śniegi, co cię mrożą,
Za te głody, co cię głodzą,
Za te nędze, co się mnożą,
Co siÄ™ same rodzÄ….
- O, jest za co, miły druhu,
Za to, co ci do ostatka
Dzwoni wciąż, a dzwoni w uchu:
Matka, matka, matka, matka!
Choćby nie wiem jaką była,
Ona ciebie porodziła -
To choć w łachman przyodziana,
102
Choć się łaty na niej trzęsą,
Ku niej mrugasz łzawą rzęsą
I mówisz: kochana!
Choć jej ręce pokostniały,
Co cię dzieckiem kołysały,
Przecież jest potęsknić za czem
I obrócić się do kogo,
I wypłakać duszę płaczem,
Ach, i umrzeć błogo.
103
O POWROCIE DO KRAJU
(Odpowiedz
na list)
Wolny próżności, nie mierząc wysoko,
Kiedy mi wszakże wybierać jest danem,
Wolę być wiosnę niosącym bocianem
Niz
li zimowym krukiem albo srokÄ….
Ja nie chcę z psami, jak ów ród plugawy,
Drzeć się na śmieciach o kęs marnej strawy
Ani jak sroka, nad życia zagładą,
Siedząc na płocie, skrzeczeć: goście jadą!
Ja chcÄ™ jak bocian, na gniazdo ojczyste
Dziób wyciągnąwszy i skrzydła sążniste,
Lecieć śród białej bocianów gromady,
Kiedy czas przyjdzie sprośne łowić gady;
Bo nie dla pychy ni żadnej ozdoby
Dano nam skrzydła sążniste i dzioby.
Kiedy czas przyjdzie, kiedy boże słońce
Z kurzawy śniegu gładkie czoło zwlecze,
Kiedy ze sosen lód soplasty ściecze
I staw zamarzły pęknie w strzał tysiące,
Gdy tchnienie życia skruszy śmierci zbroje,
Wtedy ja klasnę z góry: gniazdo moje!...
A starej brony nikt mi nie zabierze,
Ani obawy żadnej o to nie ma:
104
Siwy dÄ…b polski oburÄ…cz jÄ… trzyma
I jest ktoś jeszcze więcej, co jej strzeże,
Ktoś, co się modli od zmroku do świtu
W pasie z gwiazd jasnych i w sukni z błękitu.
Wrócę ja, wrócę, ale bez pośpiechu,
Wiosnę przyniosę, a nie torbę śmiechu,
I nad ojczyzną, nad tym białym grobem,
Zdrowie potężnym zaklekoczę dziobem -
Aż echo mego bocianiego klasku
Pójdzie po brzozach stojących na piasku,
Których po wzgórzach stoją białe rzesze,
A wiatr im co dnia złoty warkocz czesze.
105
UTWORY Z LAT 1871 - 1893
106
WIE%7Å‚A EIFFEL
WyjÄ…tek z poematu Mefisto
Dalej i dalej w świat z rozdartym łonem,
Nad Morzem Martwem dziÅ›, jutro Czerwonem.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stolica świata nie traci z swej siły...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tam gdzieś z otwartej sterczy kość mogiły,
Tam rozebrane z dział warowne wieże...
Kartaczownice, poskładane w sągi,
W Berlinie żołnierz landwerzysta strzeże,
Pomniejsze w pyszne przelane posÄ…gi
Moltków, Bismarcków, Werderów, Stejnmetzów,
Inne w ogniste ciągną paszcze pieców.
Ludzie i ludy odjąć się nie mogą
Prawu zniszczenia i odmianom losu:
Dziś - głośne, huczne, jutro - już bez głosu,
I wszystko w cienie schodzi zwykłą drogą;
Ale nim zejdzie, nim wieści zaginą
Sławy, znaczenia, wieńców i kadzideł,
Poezja w zorzy malowanych skrzydeł
ZÅ‚ociste loty niesie nad ruinÄ…,
Zmarłemu życie powraca na chwilę
W obrazie pieśni, w głazie i w teatrze;
107
Potem siÄ™ cisza wiesza na mogile,
Nim zapomnienia mgła ostatek zatrze,
Jeśli... tak, jeśli... Któż przeznaczeń karty
Odczytał wszystkie od końca do końca?...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W bramy paryskiej Wystawy, otwartej
Od wschodu słońca do zachodu słońca,
Fale narodów płyną nurtem gwarnym
Pod niebem, losem przyszłości ciężarnym.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Geniusz Egiptu na czas niepożyty
Na wstręcie burzom wzniósł piramid szczyty,
Które gdy ziemia wciąż oblicze mieni,
Lądy zatapia, zniża gór łańcuchy,
Na nieobjętej pustynnej przestrzeni
W nie zachodzÄ…cych gwiazd wpatrzone ruchy,
Granitowymi zaryte podstawy,
Poważne kształty wznoszą z piasków ławy,
A w ciemną wieczność płynąc równo z czasem,
Ognistej strefy zdajÄ… siÄ™ kompasem,
Którego igła znad Nilowej rzeki
Znaczy nie świata godziny - a wieki.
Tak równa siła odtrąca obawy
O trwałość bytu w opatrznej naturze;
Słoń z nosorożcem jedne spasa trawy,
Na puklerzowej nosorożca skórze
108
Oprze się słonia ząb, trąba nie chwyci
I społem ciągną w oddal nieskłóconą.
Czasu i głazów nie wyprzeda nici
Nad brylantowe schylone wrzeciono
Okrutne Parki, aż byt się nasz strawi
I chwila czasu w wieczność się przejawi.
Zapadłych wieków chwały i bezwstydy
Przebrzmiały wszystkie i zgłuchły na szlaku,
Cisza owiała ruiny Karnaku...
Od brzegów Nilu z krzykiem: Piramidy!
We wrzÄ…cym piasku i bitew upale,
Sławą okryci, mkną zwycięzcy Gale
Pod znakiem ptaka, który ranne świty,
Zarumienione opiewa błękity.
Z
piew marsylijski wstrząsającej treści,
Legionów tętent, a gest bohatera
Drzemiących wieków obudzą czterdzieści
I ciemne koła oczu ich otwiera.
Jak nad Lemanem na niższe pokłady
W jesienny ranek mgły alpejskie cieką [ Pobierz całość w formacie PDF ]